Ακτινοβολία: Ενέργεια σε μορφή κυμάτων ή κινούμενων υποατομικών σωματιδίων (π.χ. ηλεκτρονίων, πρωτονίων κ.α.). Ανάλογα με την ενέργεια και την επίδρασή της στην ύλη, διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: την ιοντίζουσα και τη μη ιοντίζουσα ακτινοβολία. Η ιοντίζουσα ακτινοβολία προκαλεί ιοντισμό των ατόμων της ύλης και σ’ αυτήν ανήκουν ακτινοβολίες όπως οι ακτίνες Χ, β, γ η κοσμική ακτινοβολία κ.ά.
Στις μη ιοντίζουσες ανήκουν ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες σε συχνότητες που μεταφέρουν σχετικά μικρή ενέργεια, μη ικανή να προκαλέσει ιοντισμό, ικανή όμως να προκαλέσει ηλεκτρικές, χημικές και θερμικές επιδράσεις στον οργανισμό, που μπορούν να αποβούν άλλοτε ευεργετικές και άλλοτε επιβλαβείς για τη λειτουργία του. Σ’ αυτές ανήκουν η ακτινοβολία του ορατού φωτός, η υπεριώδης και η υπέρυθρη (που βρίσκονται στην ηλιακή ακτινοβολία), τα ραδιοκύματα και τα μικροκύματα από κεραίες, ραντάρ κ.ά.
|
|
Ατμοσφαιρική ρύπανση: Επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς. Τα σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα που οφείλονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το φωτοχημικό νέφος, η εξασθένηση της στιβάδας του όζοντος και η όξινη βροχή. |
|
Βενζοπυρένιο: Υδρογονάνθρακας που ανήκει στους πρωτογενείς αέριους ρύπους. Έχει καρκινογόνο δράση και παράγεται από τις μηχανές εσωτερικής καύσης (αυτοκινήτων, αεροπλάνων εργοστασίων).
Οργανική ένωση (κυκλικός αρωματικός υδρογονάνθρακας) που ανήκει στους πρωτογενείς αέριους ρύπους. Περιέχεται στη λιθανθρακόπισσα, στα καυσαέρια των αυτοκινήτων και των βιομηχανιών, καθώς και στον καπνό του τσιγάρου. Το βενζοπυρένιο που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα προέρχεται -κατά το μεγαλύτερο ποσοστό του- από την καύση ορυκτού άνθρακα και σε μικρότερα ποσοστά από την καύση βενζίνης και πετρελαίου, από την εξάτμιση της ασφάλτου των δρόμων κ.ά. Είναι καρκινογόνος ουσία. |
|
Βιομηχανική Επανάσταση: Ρεύμα κοινωνικών και οικονομικών μεταβολών που οδήγησαν στην εμφάνιση της «εκβιομηχανισμένης» (industrialized) κοινωνίας. Ξεκίνησε από την Αγγλία και επεκτάθηκε σε άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες όπως στην Γαλλία και αργότερα και στις ΗΠΑ. Η πρώτη φάση της βιομηχανικής επανάστασης (1750-1870) χαρακτηρίζεται ως η εποχή του άνθρακα και του σιδήρου και σημαδεύτηκε από τη χρήση του σιδηροδρόμου και του ατμόπλοιου στις μεταφορές. Στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα η βιομηχανική επανάσταση περνά στη δεύτερη φάση (1870 και μετά) και χαρακτηρίζεται από τη χρησιμοποίηση νέων πηγών ενέργειας (ηλεκτρική ενέργεια και πετρέλαιο). |
|
Βιομηχανικοί ρύποι: Ρύποι που προέρχονται από βιομηχανικές δραστηριότητες. Χωρίζονται σε ρύπους:
α) που εκλύονται στην ατμόσφαιρα. Προέρχονται από την καύση των καυσίμων (CO2, SOX-οξείδια του θείου, CO, υδρογονάνθρακες όπως το βενζοπυρένιο κ.ά.)
β) που απελευθερώνονται στο υδάτινο περιβάλλον (βαρέα μέταλλα όπως υδράργυρος, μόλυβδος κ.ά, φυτοφάρμακα, εντομοκτόνα όπως το D.D.T, λιπάσματα, οργανικές ουσίες, πετρέλαιο και παράγωγά του, ραδιενεργά κατάλοιπα, ακόμα και το ζεστό νερό από τις ψυκτικές εγκαταστάσεις).
γ) που απορρίπτονται στο έδαφος όπως ραδιενεργά κατάλοιπα, βαρέα μέταλλα, πλαστικά κ.ά.
|
|
Δευτερογενείς ρύποι: Ρύποι του φωτοχημικού νέφους όπως το όζον (Ο3) και το νιτρικό υπεροξυακετύλιο (PAN), που παράγονται από την αντίδραση των πρωτογενών ρύπων με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας κάτω από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας. |
|
Διάβρωση μνημείων: Διαδικασία γυψοποίησης των μαρμάρινων μνημείων. Το ανθρακικό ασβέστιο των μαρμάρων μετατρέπεται σε γύψο (CaSO4) κάτω από την επίδραση του θειικού οξέος της όξινης βροχής. |
|
Διοξείδιο του θείου: Αέρια ένωση που σχηματίζεται με την ηφαιστειακή δραστηριότητα, τις διεργασίες αποικοδόμησης οργανικών ουσιών από τα βακτήρια του εδάφους αλλά κυρίως με την καύση των υγρών καυσίμων. Αντιδρά με τους υδρατμούς της ατμόσφαιρας και σχηματίζει θειώδες οξύ, που αποτελεί συστατικό της βροχής. Όταν αυξηθεί η συγκέντρωση του διοξειδίου του θείου στην ατμόσφαιρα κάνει την βροχή αρκετά όξινη (όξινη βροχή). |
|
Εμφύσημα: Μορφή χρόνιας πάθησης των πνευμόνων κατά την οποία καταστρέφεται η ελαστικότητα των αεροφόρων σάκων (κυψελίδες) και δυσχεραίνεται η πρόσληψη οξυγόνου από τους πνεύμονες. Συνήθως συνυπάρχει μαζί με τη χρόνια βρογχίτιδα. Προκαλείται από τον καπνό του τσιγάρου αλλά και από ρύπους όπως τα οξείδια του αζώτου. |
|
Ηχορρύπανση: Ο υπερβολικός και ενοχλητικός περιβαλλοντικός θόρυβος που προκαλείται κυρίως από βιομηχανικές δραστηριότητες, οικοδομικές εργασίες, έντονη κυκλοφορία οχημάτων, αεροσυμπιεστές (κομπρεσέρ) αλλά και από αεροπλάνα. Οι επιπτώσεις της ηχορρύπανσης στον άνθρωπο είναι πολλές. Μπορεί να προκαλέσει υπέρταση, άγχος, απώλεια ακοής κ.ά. |
|
