Οι αναφορικές αιτιολογικές προτάσεις:
- αιτιολογούν την ενέργεια του ρήματος της προσδιοριζόμενης πρότασης· συνήθως το ρήμα είναι ψυχικού πάθους, δικανικό, δοξαστικό ή εκφράζει θέση που απαιτεί αιτιολόγηση (π.1).
- Εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες: οἷος, ὅς, ὅσος, ὅστις (π.2).
- Έχουν άρνηση οὐ και εκφέρονται με τις εγκλίσεις των προτάσεων κρίσεως, ήτοι: απλή οριστική, δυνητική οριστική και δυνητική ευκτική, ευκτική του πλαγίου λόγου (π.3, π.4).
Η αναφορική αντωνυμία ισοδυναμεί και μεταφράζεται με αιτιολογικό σύνδεσμο και δεικτική αντωνυμία ή προσωπική β΄ προσώπου (π.5).
| Παραδείγματα
|
- Τῶν δὲ κατηγόρων θαυμάζω, οἳ ἐπιμελοῦνται τῶν ἀλλοτρίων. (Λυσίας, Δήμου καταλύσεως ἀπολογία 1)
Μτφρ: Απορώ δε με τους κατήγορους, γιατί αυτοί φροντίζουν για τα ξένα.
- Ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ἃ μὲν μέμφεσθε ἡμῖν ὡς ψηφισαμένων χαλεπὰ περὶ ὑμῶν ἐν τῇ καταλύσει τοῦ πολέμου, οὐκ ὀρθῶς μέμφεσθε. (Ξενοφῶν, Ἑλληνικὰ 3.5.8)
Μτφρ: Άνδρες Αθηναίοι, άδικα μας προσάπτετε μομφή για όσα μας κατηγορείτε, γιατί τάχα στο τέλος του πολέμου προτείναμε σκληρά μέτρα εναντίον σας.
- Οἰδίπους δὲ τὰς ὄψεις τυφλώσας ἐκ Θηβῶν ἠλαύνετο, ἀρὰς τοῖς παισὶ θέμενος, οἳ τῆς πόλεως αὐτὸν ἐκβαλλόμενον θεωροῦντες οὐκ ἐπήμυναν. (Ἀπολλόδωρος, Βιβλιοθήκη 3.5.9)
Μτφρ: Ο Οιδίποδας δε, αφού αυτοτυφλώθηκε, εκδιώχθηκε από τη Θήβα, δίνοντας κατάρες στα παιδιά του, επειδή, μολονότι τον έβλεπαν που τον έδιωχναν από τη πόλη, δεν τον υπεράσπισαν.
- Ὁ μὲν δὴ ταῦτ᾽ εἰπὼν ἀπῄει, κατοικτίρων τήν τε γυναῖκα οἵου ἀνδρὸς στέροιτο καὶ τὸν ἄνδρα οἵαν γυναῖκα καταλιπὼν οὐκέτ᾽ ὄψοιτο. (Ξενοφῶν, Κύρου Παιδεία 7.3.14)
Μτφρ: Αυτός βέβαια, μόλις είπε αυτά, αποχώρησε οικτίροντας και τη γυναίκα που έχασε τέτοιον άντρα και τον άντρα που άφησε πίσω του τέτοια γυναίκα και δεν θα την ξανάβλεπε ποτέ πια
- Καὶ τοὺς υἱεῖς τοὺς σαυτοῦ ἔμοιγε δοκεῖς προδιδόναι, οὕς σοι ἐξὸν καὶ ἐκθρέψαι καὶ ἐκπαιδεῦσαι οἰχήσῃ καταλιπών. (Πλάτων, Κρίτων 45c-d)
Μτφρ: Και τα παιδιά σου μου δίνεις την εντύπωση πως προδίδεις, γιατί, αν και μπορείς να τα αναθρέψεις και να τα μορφώσεις, βιάζεσαι να τα εγκαταλείψεις.
|
