Moodle
Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
 
Λειτουργία αναφορικών ονοματικών προτάσεων


Η αναφορική ονοματική πρόταση αναφέρεται σε κάποιον όρο υπαρκτό ή εννοούμενο της προσδιοριζόμενης πρότασης Όταν παραλείπεται ο προσδιοριζόμενος όρος, η αναφορική πρόταση λαμβάνει τη συντακτική θέση του. Επέχει δε θέση ουσιαστικού και λειτουργεί ως:

  • υποκείμενο (π1)

  • αντικείμενο (π2)

  • κατηγορούμενο (π3)

  • παράθεση (π4)

  • επεξήγηση (π5)

  • επιθετικός προσδιορισμός (π6)

  • δοτική προσωπική (π7)

  • ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός (π8, π9, π10, π11, π12, π13)

  • εμπρόθετος προσδιορισμός (π14, π15, π16, π17, π18)

  • επιρρηματικός προσδιορισμός πλάγιας πτώσης (π19).



Παραδείγματα
  1. Ἄνδρες φίλοι, ἃ μὲν δὴ πρῶτα ηὐξάμεθα, πάρεστι σὺν θεοῖς. (Ξενοφῶν, Κύρου Παιδεία 5.5.44)
    Μτφρ: Άνδρες φίλοι, όσα προηγουμένως ευχηθήκαμε, τα έχουμε με τη βοήθεια του θεού.


  2. Ἄνδρες σύμμαχοι, Γαδάτας διέπραξεν ἃ δοκεῖ πᾶσιν ἡμῖν πολλοῦ ἄξια εἶναι, καὶ ταῦτα πρὶν καὶ ὁτιοῦν ἀγαθὸν ὑφ᾽ ἡμῶν παθεῖν. (Ξενοφῶν, Κύρου Παιδεία 5.3.30)
    Μτφρ: Άνδρες σύμμαχοι, ο Γαδάτας διέπραξε όσα σε όλους μας φαίνονται ότι είναι πολύ άξια και μάλιστα πριν του κάνουμε το παραμικρό καλό.


  3. Nῦν μὲν οὖν ἃ διαφερόμεθα ταῦτ' ἐστιν. (Πλάτων, Γοργίας 473a)
    Μτφρ: Τώρα λοιπόν αυτές είναι οι διαφωνίες μας.


  4. Ἦν δέ τις ἐν τῇ στρατιᾷ Ξενοφῶν Ἀθηναῖος, ὃς οὔτε στρατηγὸς οὔτε λοχαγὸς οὔτε στρατιώτης ὢν συνηκολούθει. (Ξενοφῶν, Ἑλληνικὰ 3.1.4)
    Μτφρ: Υπήρχε δε στο στράτευμα κάποιος Ξενοφώντας Αθηναίος που χωρίς να είναι ούτε στρατηγός, ούτε λοχαγός, ούτε στρατιώτης τους ακολουθούσε.


    5. π.χ.
  5. Ὑμῶν δὲ σὺ πρῶτος, ὦ Κλέαρχε, ἀπόφηναι γνώμην ὅ τι σοι δοκεῖ. (Ξενοφῶν, Κύρου Ἀνάβασις 1.6.9)
    Μτφρ: Κλέαρχε, από σας πρώτος εσύ φανέρωσε τη γνώμη σου, ό,τι δηλαδή σου φαίνεται καλό.


  6. Οὐ τοίνυν ἄξιον χρῆσθαι τούτοις, οἷς ἐκείνους ἑωρᾶτε ἐξαμαρτάνοντας. (Λυσίας, Δήμου Καταλύσεως Ἀπολογία 20)
    Μτφρ: Δεν αξίζει λοιπόν να κάνετε τα σφάλματα που βλέπατε να κάνουν εκείνοι.


  7. Οἷς δὲ ταῦτα ἀρέσκοι κάλαμον φέρειν ἐδόκει, ἵνα ἀλλήλους μάθοιεν ὁπόσοι εἴησαν. (Ξενοφῶν, Ἑλληνικὰ 2.1.1)
    Μτφρ: Όσοι επικροτούσαν αυτά αποφάσισαν να κρατάνε καλάμι, για να δίνει πληροφορίες ο ένας στον άλλον πόσοι είναι.


  8. Καὶ γὰρ οὗτοι λέγουσι μὲν πολλὰ καὶ καλὰ, ἴσασιν δὲ οὐδὲν ὧν λέγουσι. (Πλάτων,Ἀπολογία Σωκράτους 7.22c) Γενική διαιρετική
    Μτφρ: Γιατί και αυτοί, ως γνωστό, λένε μεν πολλά και ωραία, αλλά δεν ξέρουν τίποτα από όσα λένε.


  9. Ἐγὼ δὲ ἐπείπερ ἅπαξ ἀναξίως ὧν ἐπολιτευσάμην ἠτύχησα, καὶ κατηγορῶν ἄλλων αὐτὸς ἑάλων, ἄχθομαι μέν, ὥσπερ εἰκός ἐστιν, ἀγανακτῶ δὲ οὐδέν. (Αἰσχίνης, Ἐπιστολαὶ 3) Γενική της αξίας
    Μτφρ: Εγώ δε, επειδή μια φορά ατύχησα σε πλήρη αναντιστοιχία με την πολιτική μου δραστηριότητα, και ενώ κατηγορούσα άλλους, τελικά καταδικάστηκα ο ίδιος, στενοχωριέμαι μεν, αλλά, όπως είναι φυσικό, δεν αγανακτώ καθόλου.


  10. Τὰ δὲ χρήματα ὧν εἶπεν ὁ Κῦρος διπλάσια ἀπηρίθμησεν. (Ξενοφῶν, Κύρου Παιδεία 3.1.42) Γενική συγκριτική
    Μτφρ: Συγκέντρωσε δε διπλάσιο ποσό χρημάτων από αυτό που του ζήτησε ο Κύρος.


  11. Ἐκ πολλοῦ τὴν ἀσφάλειαν ὧν ἐπιβουλεύουσι σκοποῦντες, οὐ πρότερον ἐπιχειροῦσιν ἢ πάσης ὑποψίας φυλακὴν ποιήσωνται. (Ἀντιφῶν, Τετραλογία Α΄, Κατηγορία φόνου ἀπαράσημος 1) Γενική αντικειμενική
    Μτφρ: Αφού σχεδιάζουν προσεκτικά πολύ χρόνο πριν τα μέτρα της ασφάλειας για το εγχείρημά τους, δεν βάζουν σε εφαρμογή το σχέδιό τους προηγουμένως πριν αποκλείσουν κάθε περίπτωση να τους υποψιαστούν.


  12. Εἶχον δὲ καὶ κνημῖδας καὶ κράνη καὶ παρὰ τὴν ζώνην μαχαίριον ὅσον ξυήλην Λακωνικήν, ᾧ ἔσφαττον, ὧν κρατεῖν δύναιντο. (Ξενοφῶν, Κύρου Ἀνάβασις 4.7.16) Δοτική του οργάνου / Γενική διαιρετική
    Μτφρ: Είχαν δε και κνημίδες και κράνη και στη ζώνη τους μαχαίρι ανάλογο με το δρεπανοειδές Λακωνικό μαχαίρι, με το οποίο έσφαζαν όσους μπορούσαν να καταβάλουν.


  13. Τοιοῦτος ἄρα ἐστὶν ἑκάτερος αὐτῶν οἷσπερ ἔοικεν; (Πλάτων, Πολιτεία 349d) Δοτική αντικειμενική.
    Μτφρ: Άρα, ο καθένας τους είναι ίδιος με εκείνους που τους μοιάζει ακριβώς;


  14. Πρῶτον μὲν γὰρ ἀφ’ ὧν ζῶσιν οἱ ἄνθρωποι, ταῦτα ἡ γῆ φέρει ἐργαζομένοις. (Ξενοφῶν, Οἰκονομικός 5.2) Εμπρόθετος προσδ. προέλευσης.
    Μτφρ: Αρχικά λοιπόν η γη προσφέρει στους εργαζόμενους αυτά, από τα οποία οι άνθρωποι αποκτούν τη δυνατότητα να επιβιώνουν.


  15. Δῆλός ἐστι παρασκευασάμενος οὐδὲν ποιήσων τῶν δεόντων, ἀνθ’ ὧν δικαίως ἂν αὐτὸν καὶ ὑπὲρ ὑμῶν καὶ ὑπὲρ τῶν θεῶν τιμωρήσαισθε. (Λυκοῦργος, Κατὰ Λεωκράτους 76) Εμπρόθετος προσδ. αιτίας.
    Μτφρ: Είναι φανερό πως έχει προετοιμαστεί για να μην κάνει καμία από τις υποχρεώσεις του, για τις οποίες δίκαια και για σας και για τους θεούς θα τον τιμωρήσετε.


  16. Τρία γάρ ἐστιν ἐξ ὧν ἡ πολιτεία συνέστηκεν, ὁ ἄρχων, ὁ δικαστής, ὁ ἰδιώτης. (Λυκοῦργος, Κατὰ Λεωκράτους 79) Εμπρόθετος προσδ. μέσου.
    Μτφρ: Τρεις είναι οι παράγοντες με τους οποίους συγκροτείται το πολίτευμα, ο άρχοντας, ο δικαστής. ο πολίτης.


  17. Πολλοὶ μὲν γὰρ ἤδη πόλεις ἔπεισαν καὶ ταῦτα οἱ δοκοῦντες σοφώτατοι εἶναι πόλεμον ἄρασθαι πρὸς τούτους ὑφ’ ὧν οἱ πεισθέντες ἐπιθέσθαι ἀπώλοντο. (Ξενοφῶν, Κύρου Παιδεία 1.6.45) Εμπρόθετος προσδ. ποιητικού αιτίου.
    Μτφρ: Πολλοί δηλαδή μέχρι τώρα, και μάλιστα όσοι θεωρούνται πάνσοφοι, έπεισαν πόλεις να αναλάβουν πόλεμο εναντίον εκείνων, από τους οποίους αυτοί που πείστηκαν να επιτεθούν, καταστράφηκαν.


  18. Αἱρεθέντες δὲ ἐφ' ᾧτε συγγράψαι νόμους, καθ' οὕστινας πολιτεύσοιντο, τούτους μὲν ἀεὶ ἔμελλον συγγράφειν. (Ξενοφῶν, Ἑλληνικὰ 2.3.11) Εμπρόθετος προσδ. συμφωνίας.
    Μτφρ: Αφού εκλέχτηκαν με τον όρο να συντάξουν νόμους, σύμφωνα με τους οποίους θα ζούσαν ως πολίτες, ανέβαλλαν συνεχώς να τους συντάξουν.




  19. Ἔπειτα δὲ ὅσοις κοσμοῦσι βωμοὺς καὶ ἀγάλματα καὶ οἷς αὐτοὶ κοσμοῦνται, καὶ ταῦτα μετὰ ἡδίστων ὀσμῶν καὶ θεαμάτων παρέχει. (Ξενοφῶν, Οἰκονομικός 5.3) Δοτικές του μέσου ή οργάνου.
    Μτφρ: Έπειτα δε και εκείνα, με τα οποία οι άνθρωποι στολίζουν βωμούς και αγάλματα αλλά και με τα οποία και οι ίδιοι στολίζονται, και αυτά η γη τούς τα παρέχει με ηδονικότατες ευωδιές και απειρόκαλες ομορφιές.