Moodle
Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
 
Εκφορά αναφορικών ονοματικών προτάσεων


Οι αναφορικές ονοματικές προτάσεις εκφέρονται με:

α. τις εγκλίσεις των προτάσεων κρίσεως, ήτοι:

  • απλή οριστική (π. α1)

  • δυνητική οριστική (π. α2)

  • δυνητική ευκτική (π. α3)

  • ευκτική του πλαγίου λόγου (π. α4).

Επίσης, εκφέρονται και με:
  • πλή ευκτική (από έλξη ευκτικής προηγούμενης πρότασης – π. α5 - ή από πλαγίωση του ευθέος λόγου – π. α6)

  • μελλοντική υποτακτική (που απαντάται μόνο στον Όμηρο σε θέση μέλλοντος· λείψανά της, οι φερόμενοι ως μέλλοντες ἕδομαι, πίομαι, χέω που είναι υποτακτικές με βραχύ θεματικό φωνήεν.).

Έχουν άρνηση οὐ.

Παραδείγματα
α1. Ἐξελθὼν ὁ θυρωρός, ὅσπερ εἰώθει ὑπακούειν, εἶπεν περιμένειν. (Πλάτων, Φαίδων 59e)
Μτφρ: Βγήκε ο θυρωρός, που ήταν εντεταλμένος να εκτελεί εντολές, και μας είπε να περιμένουμε.

α2. Καὶ μαθητὰς πολλοὺς ἔλαβον, ὧν οὐδεὶς ἂν παρέμεινεν, εἰ μὴ τοιοῦτον ὄντα με κατέλαβον οἷόν περ προσεδόκησαν. (Ἰσοκράτης, Περὶ ἀντιδόσεως 87)
Μτφρ: Και απέκτησα πολλούς μαθητές, από τους οποίους δεν θα παρέμεινε κανείς, αν δεν με έβρισκαν να είμαι τέτοιος, όπως ακριβώς προσδοκούσαν.

α3. Δόρατα ἔχοντες παχέα μακρά, ὅσα ἀνὴρ ἂν φέροι μόλις, τούτοις ἐπειρῶντο ἀμύνασθαι ἐκ χειρός. (Ξενοφῶν, Κύρου Ἀνάβασις 5.4.25)
Μτφρ: Με δόρατα χοντρά και μακρά, όσα μπορεί μόλις και μετά βίας να σηκώσει κάποιος άνδρας, με αυτά προσπαθούσαν να αποκρούσουν από κοντά τους Έλληνες.

α4. Καὶ αὐτὸς δὲ ὅ τι που καλὸν ἴδοι ἐς στρατιάν, ταῦτα κτώμενος διεδωρεῖτο τοῖς ἀεὶ ἀξιωτάτοις, νομίζων ὅ τι καλὸν κἀγαθὸν ἔχοι τὸ στράτευμα, τούτοις ἅπασιν αὐτὸς κεκοσμῆσθαι. (Ξενοφῶν, Κύρου Παιδεία 3.3.6)
Μτφρ: Και ο ίδιος εξάλλου, οτιδήποτε καλό για τον στρατό του έβλεπε, αφού το έπαιρνε, το μοίραζε ως δώρο σε κείνους που διακρίνονταν πάντα, γιατί πίστευε πως οτιδήποτε χρήσιμο και καλό είχε ο στρατός του, με όλα αυτά κοσμούνταν ο ίδιος.

α5. Ὡσαύτως δέ, ὦ φίλε Κέβης, καὶ εἰ ἀποθνῄσκοι μὲν πάντα ὅσα τοῦ ζῆν μεταλάβοι, ἐπειδὴ δὲ ἀποθάνοι, μένοι ἐν τούτῳ τῷ σχήματι τὰ τεθνεῶτα καὶ μὴ πάλιν ἀναβιώσκοιτο, ἆρ᾽ οὐ πολλὴ ἀνάγκη τελευτῶντα πάντα τεθνάναι καὶ μηδὲν ζῆν; (Πλάτων, Φαίδων 72d)
Μτφρ: Κατά τον ίδιο τρόπο, φίλε Κέβη, και αν πέθαιναν μεν όλα, όσα πήραν τη δυνατότητα να ζουν, αφότου όμως πέθαιναν, έμεναν τα νεκρά σε αυτό το σχήμα και δεν ξαναζούσαν, άραγε στο τέλος αναγκαστικά δεν θα είχαν όλα πεθάνει και τίποτα δεν θα παρέμενε στη ζωή;

α6. Λαβὼν δύο ὁ Φιλλίδας τῶν ἀνδρῶν ἦλθε πρὸς τὸ ἀνάκειον, καὶ εἶπε τῷ εἰργμοφύλακι ὅτι ἄνδρα ἄγοι παρὰ πολεμάρχων ὃν εἶρξαι δέοι. (Ξενοφῶν, Ἑλληνικὰ 5.4.8) – ευθύς λόγος: ἄνδρα ἄγω, ὃν εἶρξαι δεῖ.
Μτφρ: Αφού πήρε δύο από τους άνδρες ο Φιλλίδας, πήγε στο δεσμωτήριο και είπε στον δεσμοφύλακα ότι μετέφερε με εντολή των πολεμάρχων άνδρα, τον οποίο έπρεπε να φυλακίσει.


β. τις εγκλίσεις των προτάσεων επιθυμίας, ήτοι:

  • υποτακτική (π. β1)

  • προστακτική (π. β2)

  • ευχετική ευκτική (π. β3)

  • ευχετική οριστική (σπάνια).

Έχουν άρνηση μή.

Παραδείγματα
β1. Εἰς καλὸν ἡμῖν Ἄνυτος ὅδε παρεκαθέζετο, ᾧ μεταδῶμεν τῆς ζητήσεως. (Πλάτων, Μένων 90a)
Μτφρ: Για καλό μας κάθησε δίπλα αυτός εδώ ο Άνυτος, στον οποίο ας ανακοινώσουμε την αναζήτησή μας.

β2. Οὔκουν ἄξιον τοῖς τῶν κατηγόρων λόγοις πιστεῦσαι μᾶλλον ἢ τοῖς ἔργοις, ἃ ἐπράχθη ἐν ἅπαντι τῷ βίῳ, καὶ τῷ χρόνῳ, ὃν ὑμεῖς σαφέστατον ἔλεγχον τοῦ ἀληθοῦς νομίσατε. (Λυσίας, Ὑπὲρ των Ἀριστοφάνους χρημάτων πρὸς τὸ δημόσιον 61)
Μτφρ: Δεν αξίζει λοιπόν να εμπιστευτείτε τα λόγια των κατηγόρων περισσότερο από τις πράξεις, που έγιναν κατά το παρελθόν καθόλη τη διάρκεια του βίου, και από τον χρόνο, τον οποίο εσείς πρέπει να θεωρήσετε ως τον ακριβέστατο έλεγχο της αλήθειας.

β3. Ἐὰν ἀποψηφίσησθε, ὃ μὴ ποιήσαιτε, οἱ μὲν χρηστοὶ διὰ τοὺς φαύλους ἀδικήσονται, οἱ δὲ ἀνάξιοι συμφορᾶς ἑτέροις αἴτιοι γενήσονται. (Δημοσθένης, Περὶ τῆς ἀτελείας πρὸς Λεπτίνην 164)
Μτφρ: Αν δεν εγκρίνετε τον νόμο, πράγμα το οποίο μακάρι να μην το κάνετε, οι ηθικοί θα αδικηθούν, εξαιτίας των φαύλων, οι δε ανάξιοι θα γίνουν αίτιοι συμφοράς για τους άλλους.